European Accessibility Act - EAA - Czym jest Europejski Akt o Dostępności?

W ostatnich latach możemy zauważyć popularyzację działań dążących do zwiększenia dostępności w zakresie handlu elektronicznego. Impulsem do wdrażania tych zmian mogą być zarówno chęci stworzenia inkluzywnego środowiska cyfrowego, jak również regulacje prawne i unijne dyrektywy o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze. Określają one, w jaki sposób użytkownicy powinni móc korzystać z zasobów firm online, niezależnie od tego, czy należą one do sektora prywatnego, czy państwowego. Jaką rolę odgrywa w tym procesie European Accessibility Act i jakie zmiany wprowadza w dostępności produktów oraz usług cyfrowych na terenie Unii Europejskiej?

Dostępność cyfrowa: Regulacje prawne

Równa szansa, by korzystać z produktów lub usług, często dotyczy nie tylko towarów i usług fizycznych, ale także dostępności cyfrowej stron internetowych oraz aplikacji. Dokumenty i regulacje w tym zakresie określają, jak projektować produkty World Wide Web, aby użytkownik mógł w pełni korzystać z treści oraz funkcji zawartych na witrynie.

Dostępność produktów i usług w Internecie

Dostępność w Internecie odnosi się do projektowania i tworzenia cyfrowych zasobów, takich jak strony internetowe, aplikacje mobilne, e-sklepy czy platformy edukacyjne, w sposób umożliwiający ich pełne i komfortowe użytkowanie przez wszystkich. Chodzi więc o to, by użytkownicy, niezależnie od swoich fizycznych, sensorycznych czy poznawczych ograniczeń, mogli swobodnie korzystać z treści i funkcji oferowanych online.

Tak rozumiana dostępność jest realizowana poprzez stosowanie standardów, które określają wytyczne dotyczące m.in. postrzegalności, funkcjonalności i zrozumiałości interfejsów cyfrowych. Dzięki temu produkty i usługi w Internecie są dostosowane do potrzeb osób niewidomych, słabowidzących, niesłyszących, a także tych z trudnościami w poruszaniu się czy korzystających z technologii asystujących.

Standardy dostępności cyfrowej dla osób niepełnosprawnych

Wdrożenie standardów dostępności cyfrowej dla osób niepełnosprawnych jest niezbędnym elementem podczas tworzenia inkluzywnej przestrzeni online, zapewniając dostęp do informacji, usług i produktów cyfrowych bez względu na ograniczenia użytkowników. Główne wytyczne w tym zakresie określa WCAG (Web Content Accessibility Guidelines), który skupia się na czterech podstawowych zasadach: postrzegalności, funkcjonalności, zrozumiałości i solidności. Spełnianie tych standardów jest nie tylko kwestią prawną, jak w przypadku unijnych przepisów, ale także etyczną, promującą równość i włączenie cyfrowe wszystkich użytkowników.

European Accessibility Act (EAA)

W celu zapewnienia równego udziału w życiu społecznym osobom ze szczególnymi potrzebami powstaje coraz więcej regulacji prawnych. Jedną z nich jest dyrektywą (UE) 2019/882 Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w sprawie wymogów dostępności produktów i usług, a więc potocznie EAA – European Accessibility Act.

Czym jest European Accessibility Act?

Europejski Akt o Dostępności (EAA) jest narzędziem unijnym, mającym na celu zapewnienie dostępności produktów i usług na terenie Unii Europejskiej. Ustanowiona dnia 17 kwietnia 2019 r. dyrektywa określa wymagania, które muszą spełniać produkty i usługi oferowane na rynku UE, aby były dostępne dla osób z niepełnosprawnościami. Wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej mają obowiązek wdrożenia przepisów EAA do swojego prawa krajowego, a przedsiębiorstwa muszą spełniać nowe wymagania do 28 czerwca 2025 r. Obowiązek ten nie dotyczy jednak mikroprzedsiębiorstw, czyli firm zatrudniających mniej niż 10 osób lub których roczne obroty nie przekraczają 2 mln euro.

Produkty i usługi objęte przepisami EAA muszą być zaprojektowane w taki sposób, aby użytkownicy z ograniczeniami mogli z nich korzystać bez problemu. W przypadku stron i aplikacji oznacza to m.in. konieczność dostosowania widoku do szerokości ekranu, umożliwienie nawigacji po stronie lub aplikacji za pomocą dostępnych technologii asystujących oraz zapewnienie, że wszystkie funkcje i treści będą dostępne niezależnie od sposobu ich przeglądania.

Jakie obszary EAA objęło nadzorem?

European Accessibility Act (Europejski Akt o Dostępności) wprowadza kompleksowe wymagania dotyczące dostępności produktów i usług, zarówno fizycznych, jak i cyfrowych, z myślą o ułatwieniu dostępu do nich osobom z niepełnosprawnościami.

Instytucje publiczne

European Accessibility Act nakłada na administracje rządowe i samorządowe obowiązek dostosowania swoich usług cyfrowych, do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. W praktyce oznacza to, że instytucje muszą dostosować swoje strony internetowe, aby były zgodne z wymaganiami dotyczącymi kontrastu kolorów, skalowalności tekstu, nawigacji za pomocą klawiatury oraz kompatybilności z technologiami wspomagającymi, takimi jak czytniki ekranu.

Produkty fizyczne

Produkty fizyczne, takie jak komputery, smartfony, bankomaty, terminale płatnicze i kioski informacyjne, również podlegają rygorystycznym wymaganiom dostępności. European Accessibility Act wymaga, aby te produkty były projektowane i produkowane z myślą o różnych potrzebach użytkowników. Na przykład, bankomaty i terminale płatnicze muszą być wyposażone w funkcje umożliwiające korzystanie z nich osobom niewidomym lub słabowidzącym. W praktyce oznacza to wprowadzenie takich rozwiązań jak oznaczenia brajlowskie na klawiaturach, komunikaty głosowe, a także interfejsy dotykowe, które są kompatybilne z technologiami wspomagającymi.

Podobnie, smartfony i komputery muszą być projektowane w sposób umożliwiający łatwą obsługę dla osób z ograniczeniami ruchowymi, np. poprzez możliwość obsługi za pomocą alternatywnych metod wprowadzania danych, takich jak głos czy urządzenia peryferyjne, które mogą zastąpić tradycyjną myszkę lub klawiaturę.

Produkty cyfrowe

Produkty cyfrowe obejmują oprogramowanie, e-commerce, usługi bankowe oraz audiowizualne i są jednym z kluczowych obszarów objętych przez European Accessibility Act. Wymagania dotyczące produktów cyfrowych są zbieżne z wymaganiami stawianymi instytucjom publicznym, ale obejmują również szeroko rozumiane usługi komercyjne. Firmy oferujące te produkty i usługi muszą zapewnić, że są one dostępne dla wszystkich użytkowników, co oznacza konieczność spełnienia kryteriów dostępności zgodnych z WCAG.

W kontekście e-commerce, oznacza to, że strony internetowe sklepów muszą być zaprojektowane tak, aby każdy użytkownik, niezależnie od swojego stanu zdrowia, mógł łatwo nawigować, wyszukiwać produkty, dokonywać zakupów i korzystać z funkcji obsługi klienta. Na przykład, strony muszą być zoptymalizowane pod kątem użytkowników korzystających z technologii wspomagających, co oznacza, że struktura strony i oznaczenia muszą być czytelne i zgodne ze standardami dostępności.

Podobnie, usługi bankowe online muszą być dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Oznacza to, że interfejsy bankowości internetowej muszą być intuicyjne i dostępne dla osób z różnymi ograniczeniami, np. poprzez możliwość obsługi za pomocą klawiatury, dużych przycisków, odpowiedniego kontrastu kolorów oraz jasnych instrukcji i komunikatów.

Usługi audiowizualne to kolejny kluczowy obszar, który musi spełniać wymogi dostępności. Serwisy streamingowe, telewizja online i inne platformy multimedialne muszą zapewniać dostępność swoich treści, co obejmuje takie funkcje jak napisy do materiałów wideo czy kompatybilność z technologiami wspomagającymi. To zapewnia, że osoby niesłyszące, niedosłyszące, niewidome lub słabowidzące mogą w pełni korzystać z dostarczanych treści.

Jakie jest znaczenie EAA?

Wprowadzenie standardów dostępności na poziomie europejskim ma ogromne znaczenie, nie tylko w kontekście praw osób niepełnosprawnych, ale także w aspekcie gospodarczym. Szacuje się, że osoby z niepełnosprawnościami posiadają siłę nabywczą rzędu bilionów dolarów, co oznacza, że dostępność może stanowić o przewadze konkurencyjnej na rynku. Ponadto, zapewnienie zgodności z wymogami dostępności może uchronić przedsiębiorstwa przed konsekwencjami prawnymi oraz wzmocnić ich wizerunek jako odpowiedzialnych społecznie.

Od czerwca 2025 r. produkty i usługi oferowane na terenie UE będą musiały spełniać określone w dyrektywie EAA wymogi dostępności. Organy nadzoru rynku, w tym organy celne, będą odpowiedzialne za monitorowanie i egzekwowanie przepisów ustawy, zapewniając, że przedsiębiorstwa dostosowują swoje produkty i usługi zgodnie z obowiązującymi standardami. Ważnym aspektem tego procesu będzie współpraca z organami krajowymi, takimi jak dyrektorzy urzędów morskich oraz urzędów żeglugi śródlądowej, w celu zapewnienia pełnej zgodności na wszystkich poziomach działalności gospodarczej.

Europejski Akt o Dostępności i wytyczne WCAG

Europejski Akt o Dostępności (European Accessibility Act) i wytyczne WCAG 2.1 (Web Content Accessibility Guidelines) są ściśle powiązane, ponieważ oba dokumenty mają na celu poprawę dostępności produktów i usług, zwłaszcza w kontekście cyfrowym, dla osób z niepełnosprawnościami.

European Accessibility Act jest prawodawstwem, które nakłada prawne obowiązki na przedsiębiorstwa i instytucje publiczne w Unii Europejskiej w zakresie zapewnienia dostępności produktów i usług. Akt określa ogólne ramy, które muszą być spełnione, aby zapewnić dostępność osobom z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Natomiast WCAG to techniczny standard opracowany przez W3C, który szczegółowo opisuje, jak projektować i budować strony internetowe oraz aplikacje, aby były dostępne dla osób z różnymi niepełnosprawnościami.

European Accessibility Act odnosi się do WCAG jako do uznanego międzynarodowego standardu, który określa konkretne techniczne wymagania dotyczące dostępności treści cyfrowych. W praktyce oznacza to, że organizacje muszą spełniać kryteria WCAG, aby być zgodne z wymogami Europejskiego Aktu o Dostępności. Szczególnie istotne są poziomy zgodności WCAG (A, AA, AAA), które wskazują, na jakim poziomie dostępności znajduje się dana strona lub aplikacja. Europejski Akt o Dostępności często wymaga zgodności z poziomem AA, który jest uznawany za standardowy dla dostępności treści cyfrowych.

Podsumowanie

Dostępność cyfrowa staje się coraz bardziej istotnym elementem funkcjonowania zarówno przedsiębiorstw, jak i instytucji publicznych w Unii Europejskiej. Wprowadzenie takich regulacji jak European Accessibility Act (EAA) oraz standardów WCAG 2.1, stanowi zatem znaczący krok w kierunku zapewnienia, że produkty i usługi, zarówno w przestrzeni fizycznej, jak i cyfrowej, są dostępne dla wszystkich użytkowników.

Obowiązek dostosowania się do wymogów, które wejdą w życie do 2025 roku, nie tylko promuje równość, ale również stwarza nowe możliwości rynkowe dla firm, które potrafią dostosować swoje oferty do rosnących oczekiwań konsumentów. Zastosowanie jednolitych standardów w całej UE pozwoli natomiast na większą spójność i skuteczność działań, co w dłuższej perspektywie przyczyni się do budowy bardziej inkluzywnej, cyfrowej przyszłości dostępnej dla każdego.